Դարերով մեզ փորձել են մանկուրտ դարձնել, հիմա էլ են փորձում․ Վարդան Բալյան

Քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Բալյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․

«2013 թվականին Մեծ Բրիտանիայում անցկացված հարցման արդյունքներով բրիտանական ընտանիքների անդամների կամ մերձավոր ազգականների 46 տոկոսը մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին: Պատերազմի մասնակից արևմտյան բոլոր երկրներում մինչ այսօր կայուն հետաքրքրություն կա այդ պատերազմի նկատմամբ, քանի որ շատ քիչ ընտանիքներ են եղել, որ առնչություն չեն ունեցել Առաջին աշխարհամարտի հետ: Հայաստանում թերևս այսօր չկա գեթ մեկ ընտանիք, որի պատմությունը անմասն է մնացել այդ դեպքերից: Իմ հայրական պապի եղբայրը ռազմաճակատ է զորակոչվել 22 տարեկան հասակում 1914 թվականին, զոհվել ու թաղվել հեռավոր Ռումինիայում, երբ ընդամենը 25 տարեկան էր: Պատերազմին մասնակից կայսերական բանակներում ողջ մնացած հազարավոր հայ զինվորներ, երբ Հայաստանն անկախ էր հռչակվել, վերադարձել և զինվորագրվել են Հայկական բանակին: Նրանցից էլ շատերը զոհվել են…Զոհվածներին էլ, ողջերին էլ մենք ուղղակի մոռացել ենք: Հայրենիքից դուրս ու հայրենիքում զոհված հայ զինվորներից շատ քչերը միայն գերեզմաններ ունեն, որտեղ տապանաքարերի վրա նրանց անունն է գրված:

Չինգիզ Այթմատովը գրել է.

Մանկուրտը չգիտեր, թե ինքն ով է, որ տոհմից-ազգից է, անտեղյակ էր իր անվանը, չէր հիշում իր մանկությունը, հորն ու մարը, մի խոսքով մանկուրտը չէր ընկալում իրեն մարդ արարած: Սեփական «ես»-ի գիտակցումից զուրկ …մանկուրտը նման էր անլեզու կենդանու՝ բացարձակ հնազանդ ու անվտանգ, որ երբեք փախուստի մասին չէր մտածում: Յուրաքանչյուր ստրուկ պոտենցիալ ապստամբ է, մանկուրտը միակ բացառությունն է՝ նա անհաղորդ է ապստամբելու, չհնազանդվելու մղումներին:

…Մանկուրտը շան նման ճանաչում է միայն իր տերերին, նրա բոլոր մտքերը ստամոտքսը հագեցնելու մասին, այլ հոգսեր չունի…միայն թե չմեռնի, կենդանի մնա:

Դարերով մեզ փորձել են մանկուրտ դարձնել, հիմա էլ են նույնը փորձում, ապագայում էլ են փորձելու: Շատերին թվում է, թե այդ վտանգն իրեն չի սպառնում, բայց եթե յուրաքանչյուրս նայենք մեր տոհմագրությունը, մեր ընտանիքի, գերդաստանի պատմությունը, մեզ համար բացահայտելու ենք, որ մոռացել ենք շատ ավելին, քան հիշում ենք: Ազգային, անկախ պետություն կառուցելու, ազգային «ես»-ը վերագտնելու համար յուրաքանչյուրս պետք է փորձի վերականգնել սեփական ընտանեկան հիշողությունն իր տոհմի և նախնիների մասին»