Երևանի և Բաքվի միջև համաձայնագիրը վտանգում է Հայաստան պետության գոյատևումը․ Լեմկինի ինստիտուտ

Լեմկինի ինստիտուտը Երևանի և Բաքվի միջև Վաշինգտոնում կնքված համաձայնագիրը «Մյունխենի համաձայնագիր» է որակել․

2025 թվականի օգոստոսի 8-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հանդիպել են Սպիտակ տանը՝ համատեղ հռչակագիր ստորագրելու և ԱՄՆ միջնորդությամբ «խաղաղության համաձայնագիր» նախաձեռնելու նպատակով։

Լեմկինի ինստիտուտը զգուշացնում է, որ խաղաղության վաղաժամ տոնակատարությունը վտանգավոր կերպով անտեսում Ադրբեջանում ցեղասպանության պատմությունը և Հայաստանի ինքնիշխանությանը հարատևող սպառնալիքները:

Համաձայնագրի ներկայիս տեքստում բաց են թողնված այն առանցքային հարցերը, որոնք անհրաժեշտ են տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հաստատման համար՝ 2023 թվականին Արցախի ցեղասպանության նկատմամբ արդարադատությունը, 100 000 տեղահանված հայերի իրավունքները, հայ ռազմագերիների և քաղբանտարկյալների ազատ արձակումը, մշակութային ժառանգության ճակատագիրը և պատասխանատվության ենթարկելու մեխանիզմները: Փոխարենը, դա ստիպում է Հայաստանին հետ վերցնել իր հայցերը միջազգային դատարանից և ՄԻԵԴից՝ զրկելով ճշմարտության և արդարության հաստատման միակ օրինական ուղիներից:

Այն նաև ամրապնդում է Ադրբեջանի դիրքերը՝ սպասված միջանցքը տրամադրելով Ադրբեջանին, անտեսելով Բաքվի կողմից Հայաստանի տարածքի շարունակական օկուպացիան և հայերի նկատմամբ ցեղասպանության հռետորաբանությունը։

Լեմկինի ինստիտուտն ընդգծում է, որ այս գործարքը աշխարհաքաղաքականությունն ու ԱՄՆ շահերը վեր է դասում Հայաստանի անվտանգությունից: Առանց Հայաստանի հաշվետվողականության, արդարության և ինքնիշխանության երաշխիքների՝ համաձայնագիրը վտանգում է օրինականացնել Ադրբեջանի ծավալապաշտական ծրագիրը, հրահրել հետագա ագրեսիա և նույնիսկ վտանգել Հայաստանի՝ որպես պետության գոյատևումը:

Մենք ողջունում ենք խաղաղության հաստատմանն ուղղված բոլոր իրական ջանքերը, բայց չենք հավատում, որ ցեղասպանություն իրականացնող պետություններին կարելի է վստահել նրանց մշտական զոհերի ապագան։ Որպեսզի Հայաստանն ապահով լինի, ԱՄՆ-ն պետք է ստիպի Ադրբեջանին գնալ զիջումների, ինչպես դա պահանջում է միջազգային իրավունքը, ներառյալ Հայաստանի տարածքից հեռանալը, բոլոր հայ պատանդների ազատ արձակումը և ներքին բարեփոխումները, որոնք կոչնչացնեն ցեղասպանությանն ուղղված պաշտոնական հակահայկական մոտեցումը։

ԱՄՆ-ն նաեւ պետք է աջակցի անկախ դատական մեխանիզմին, որ կկարողանա ապահովել երկու երկրների պատմական պահանջների քննությունը:

Հայտարարության ամբողջական տեքստը՝ bit.ly/4g4GCOb