«Կառավարությունը ես եմ». ժողովրդավարության վտանգավոր փիլիսոփայությունը
Նիկոլ Փաշինյանի երեկվա ճեպազրույցում հնչած «կառավարությունը ես եմ» արտահայտությունն առաջին հայացքից կարող է ընկալվել որպես էմոցիոնալ արձագանք կամ քաղաքական հնարք։ Սակայն այս ձևակերպումն իրականում պարունակում է շատ ավելի վտանգավոր ենթատեքստ։
Կառավարությունը Սահմանադրությամբ կոլեգիալ մարմին է, որտեղ որոշումները կայացվում են քվեարկությամբ։ Հետևաբար՝ «կառավարությունը ես եմ» հայտարարությունը ոչ միայն հակասում է Սահմանադրությանը, այլև պարունակում է իշխանության յուրացման ակնհայտ տարրեր։
Այս խոսքերը վտանգավոր են ինչպես քաղաքական մշակույթի, այնպես էլ պետական ինստիտուտների համար։ Երբ Փաշինյանը հայտարարում է, որ իր դիրքորոշմանը հակառակ կարծիք ունեցող պաշտոնյաները պետք է հեռանան կառավարությունից, սա նշանակում է, որ այլակարծության հանդեպ որևէ հանդուրժողականություն գոյություն չունի։ Իսկ երբ պետության ղեկավարը չի ընդունում այլակարծությունը, հաջորդ վտանգավոր քայլը կարող է լինել արդեն «Հայաստանը ես եմ» ձևակերպումը։ Դա, իր հերթին, ոչ միայն պաշտոնյաների, այլև քաղաքացիների իրավունքների ու ազատությունների սահմանափակման ուղիղ վտանգ է։
Ավելին, եթե այսօր անտեսվում է կառավարության կոլեգիալ բնույթի խախտումը, ապա վաղը նույն տրամաբանությամբ` «Հայաստանը ես եմ» հայտարարությունը՝ ուղեկցված կլինի քաղաքացիներին լռեցնելու կամ երկրից հեռացնելու պահանջով։
Առավել մտահոգիչը իրավապահ համակարգի լռությունն է։ Եթե այսօր նրանք չեն արձագանքում կառավարության կոլեգիալության ոտնահարմանը, ապա վաղը նույն կերպ կարող են չարձագանքել քաղաքացիների ազատությունների սահմանափակմանը։ Այսօր «անվնաս» թվացող անգործությունը վաղը կարող է վերածվել բռնապետության օրինականացման։
Պատմությունը բազմիցս ցույց է տվել, թե ինչ հետևանքներ ունեն այն իրավիճակները, երբ գաղափարական ֆանատիզմը կամ շահադիտական հաշվարկները համադրվում են իրավապահ համակարգի հարմարվողականության հետ։ Աշխարհի փորձը փաստում է, որ հասարակության զգալի հատվածի «զոմբիացումը» և պետական ինստիտուտների կույր հնազանդությունը բավարար են՝ ժողովրդավարությունից անցնելու դեպի բացահայտ բռնապետություն։
Այսօր Հայաստանի առջև կանգնած ամենամեծ վտանգը արտաքին սպառնալիքները չեն, այլ ներքին՝ ժողովրդավարության մեխանիզմների կործանումը։ Իսկ այդ կործանման հիմքը դրվում է այն պահին, երբ պաշտոնյան իրեն ներկայացնում է ոչ թե որպես ժողովրդի ներկայացուցիչ, այլ որպես պետության մարմնավորում։
ՀՀ պահեստազորի զինծառայողների նախաձեռնություն։
29.08.2025 թ.
Հետևեք մեզ Viber-ում
