Պետական մտածողության, կառուցողականության, լայնախոհության, քաղաքական կոռեկտության մաստեր-կլաս` Ռոբերտ Քոչարյանից

Երկրորդ նախագահն, ինչպես ինքը նշեց, վաղուց չէր ներկայացել այն ձևաչափով, որ այս անգա՛մ էր ընտրել` հարցազրույց տալով միաժամանակ երեք հեռուստաընկերությունների, և շատ լավ է, որ խախտելով «կամերային հարցազրույցների» ավանդույթը, վերադարձավ հանրության հետ շփվելու այն ձևաչափին, որի հեղինակային իրավունքն, ըստ էության, հենց իրեն է պատկանում։

Չնայած`իրեն նույնքան, եթե չասենք` ավելի հարմարավետ է զգում ավելի լայն ասուլիսային ձևաչափերում, որովհետև երբեք «կոմպլեքսավորված» չի եղել, չի խուսափել յուրային և ոչ յուրային (ընդդիմադիր) լրատվամիջոցների անգամ «ամենասուր» հարցերից։ Եվ բոլորովին վատ չէր լինի` մի հատ էլ այդ «ֆորմատով» պատասխաներ հասարակական հնչողություն ունեցող հարցերին...

Եթե հիշում եք, 2018թ. օգոստոսի 14-ին, երբ Վերաքննիչ դատարանն` Ալեքսանդր Ազարյանի գլխավորությամբ, բավարարեց պաշտպանական կողմի պահանջը` նախագահին ազատ արձակեց, Ռոբերտ Քոչարյանն ասուլիս հրավիրեց, բայց «երիտհեղափոխական նեոբոլշևիկների» թայֆան խուլիգանական հարձակում գործեց գրասենյակի վրա և տապալեց ասուլիսը։ Հետո էլ վարչահրամայապետ Փաշինյանը զորակոչի ենթարկեց իր խաժամուժին` կոչ արեց «կալմեջ» անել և, որպես բողոքի նշան, արգելափակել դատարանները, բայց դա պատճառ չէ` հրաժարվելու լրագրողների հետ շփվելու «ընդլայնված ձևաչափից»։

Ամեն դեպքում, Քոչարյանն ասաց իր ասելիքը, անկախ նրանից, դո՞ւր է գալիս դա ինչ-որ մեկին, թե՞ չէ, և արեց դա այնպես, ինչպես ինքն է կարողանում` պարզ, անկեղծ, շիտակ, առանց անհարկի կրկնությունների, ավելորդաբանությունների։ «Ոմանց» հակառակ`դերասանություն չարեց, ձեռքը չխփեց սեղանին, չճչաց «լաչառ կնկա» պես, «չղժժաց», աչքերը սպառնալի չոլորեց, չհայհոյեց, չվիրավորեց ոչ մեկին, չանիծեց, չսպառնաց, շանտաժի չենթարկեց, չխորամանկեց, պոպուլիստական, պաթետիկ խոսքեր չասաց, մակերեսային դատողություններ, ջղաձիգ հայտարարություններ, անկանոն կտրուկ շարժումներ չարեց։ Ինչպես միշտ` անմիջական էր, չափած-ձևած, զուսպ, հավասարակշիռ, ինչպես վայել է պետական գործչին. «աբիժնիկության», քինախնդրության, մանրախնդրության ոչ մի նշույլ։

Ցանկացած մեկը, ում գլխին բառի բուն իմաստով ոչնչից սպիտակ թելերով գործ են կարել և երկու տարի է, պահում են պատանդի կարգավիճակում` բռնում են, վերադաս դատարանի որոշմամբ բաց են թողնում կարճ ժամանակով, ни отходя от кассы` բողոքարկում են որոշումը, գտնում մեկին, ով կվավերացնի «զոն նայողի» վերին կամքը, ու նորից բանտարկում (որ մարդա մեկն իրեն լավ զգա` գիշերը չարթնանա սառը քրտինքի մեջ, վեր չթռչի իր գիշերային մղձավանջների «հերոսի» ազատության մեջ գտնվելու մտքից), իրեն թույլ կտար իր հասցեին տիրաժավորվող կեղտոտ մեղադրանքներին հակադարձել համարժեք «շրխկան» ձևակերպումներով։ Ցանկացած մեկը, բայց ոչ Ռոբերտ Քոչարյանը. ուժեղ մարդը հենց նրանով է ուժեղ, որ ամեն փոքր բանից չի ընկնավորվում և հիստերիայի մեջ չի ընկնում։

Կարելի է վերլուծել` ինչ «մեսիջներ» հղեց նախագահն իր կողմնակիցներին, հին ու նոր հակառակորդներին (հետաքրքիր է, որ «հին հակառակորդների» մի մասը սկսել է վերաարժեվորել Ռոբերտ Քոչարյանի կերպարը, որից ուզում էին` շա՜տ էին ուզում «համաշխարհային բոբո» սարքել, որին անգամ Բեն Լադենը կնախանձեր), իշխանություն ունեցողներին, իշխանության «սազանդարներին», արտաքին գործընկերներին, ինչո՞ւ չէ` թշնամական Ադրբեջանի և Թուրքիայի վերնախավին, որ որոշել են էլի «սուր ճոճել» մեր վրա։

Կարելի է քննարկել` ինչ կարող էր ասել երկրորդ նախագահը, բայց չասաց, որովհետև դաստիարակությունը և ի բնե արժանապատիվ տեսակը թույլ չեն տալիս. ինչո՞ւ խնայեց անարժաններին, որ երկու տարի է` փորձում են ոչնչացնել իրեն, հողին հավասարեցնել իր վաստակը, արած-չարածը, և զրոյացնել անուրանալի դերակատարությունը, որ ունեցել է հայկական երկու պետությունների կայացման գործում։

Կարելի է «պոստուլատների» ձևով ամփոփել պետականամետության, պետական մտածողության, կառուցողականության, պոլիտկոռեկտության, բարեկրթության դասը` մաստեր-կլասսը, որ տվեց նախագահ Քոչարյանը նրանց, ովքեր, մոլորության մեջ լինելով կամ միտումնավոր, շարունակում են քարկոծել իրեն` մեղադրելով հնարավոր ու անհնար բոլոր մեղքերի մեջ, այլոց «կերածը», թալանածը, գողացածը վերագրելով իրեն և հյուսելով «4 միլիարդի» բլեֆը։

Բայց այսօրվա չափանիշներով կարճ` երկու (ոչ թե 5-6) ժամանոց հարցուպատասխանի «մեխը» թերևս այն էր, որ «հին ու նոր» ասածը, այնպես, ինչպես «նոր» Հայաստանի թավշյա իշխանիկներն են դա հասկանում, խիստ հարաբերական է։

Կարելի է լինել «հին»` ժամանակի հոլովույթում, բայց ո՛չ հնացած` տարիների փորձով, փորձություններով կոփված, հարստացած, և իրերին ու իրադարձություններին «հեռվից» նայել` վերանալով փոքր, ճղճիմ, մերկանտիլ շահերից և իրողությունները համարժեք գնահատել անգամ ճաղերի հետևից, հստակ տարանջատելով կարևորն անկարևորից, առաջնայինը երկրորդականից։

Եվ հակառակը` կարելի է լինել «նոր», բայց հնից էլ հին, բարդույթավորված կույր ատելությամբ և վրեժխնդրությամբ, ուժը կորցրած, ձևախեղված, իրականությունից կիլոմետրերով հեռու, ի սկզբանե արատավոր, օտարածին, նեղմիտ «տրաֆարետային» պատկերացումներով։

Կարելի է լինել «նախկին», բայց նայել առաջ, և կարելի է լինել «նոփ-նոր», բայց անընդհատ հետ նայել, «հառաչ պոռալ», բայց խեցգետնի պես հետ-հետ երթալ` դեպի «սորոսագլոբալիզացվող» աշխարհ, որտեղ ազգային ինքնությունը տեղ չունի. ազգային դեմք, դիմագիծ ունենալը «մեղք» է` մերժելի մի բան, որից պետք է հնարավորինս արագ ազատվել` բռնելով «աշխարհաքաղաքացիության» ոչ մի տեղ չտանող ճանապարհը, որ, ինչպես Քոչարյանը նկատեց, անցյալ է, ոչ թե ներկա։ Առավել ևս` լուսավոր ապագա, որի մասին «ոմանք» սիրում են ճամարտակել։

Աչք ունեցողը տեսավ, հասկացողը հասկացավ`Ռոբերտ Քոչարյանը, «հին» լինելով հանդերձ, շատուշատ «նորերից» ավելի նոր է. և՛ «անցյալ» է, և՛ ապագա` կամուրջ անցյալի և ապագայի միջև, որ սորոսական «սուրոգատի» պողպատե ձվերից դուրս եկած «թավշյա» ճտերը համառորեն ուզում են քանդել, կտրել մեզ մեր արմատներից և դարձնել հիշողությունը կորցրած անհայրենիք ստրուկների, մանկուրտների հավաքածու։

Ա՛յն կապող օղակը, որ այնքա՜ն պակասում է մեզ ոչ հեռու անցյալը վերագնահատելու, դասեր քաղելու և առաջ շարժվելու (ոչ թե տեղում դոփելու կամ, որ ավելի վատ է, «զադնի տալու») համար։

Լիլիթ Պողոսյան

7or.am