Ծիծաղելի է.ավելի լավ է նարկոտիկ գցեին գրպանը,մեղադրեին,քան այս անհեթեթ մեղադրանքը.Ռուբեն Հակոբյան

Հարցազրույց քաղաքագետ Ռուբեն Հակոբյանի հետ:/Մաս 1-ին /

-Արդարադատության և դատական համակարգի շուրջ որոշակի գործընթացներ են և այնպսի տպավորություն է,որ իշխանությունն է անընդհատ ինչ-որ բաներ նետում և հանրությունն ու ընդդիմությունը արձագանքում են: Իրեն ասում են՝գնում ենք ռեֆորմների,կա՞ նման ցանկություն իշխանության մոտ ,ի՞նչ խնդիր է դրված:

-Ես օրինաչափություն եմ տեսնում,Նիկոլ Փաշինյանը սկսեց իր քաղաքական ակտիվ կյանքը,հետո դարձավ իշխանություն,մերժելով Սերժին,այնուհետև ասաց՝ես պետք է վարչապետ դառնամ,կամ ես կլինեմ,կամ պետությունը վարչապետ չի ունենա:Այնուհետև,երբ ամբողջությամբ գործադիր իշխանությունը իր տրամադրության տակ էր,գնաց Աժ:Ասաց,որ ԱԺ-ն խոչընդոտում է պետության զարգացումը:ԱԺ-ի ընտրությունները նախատեսված էին մայիսին ,արագացրեց,հոկտեմբերի 2-ի իրադարձույթյուններից հետո ընտրությունները կայացան դեկտեմբերին:Թե օրենսդիր , թե գործադիր իշխանությունն ինչ որակ ունեն,դա թողնում եմ ժողովրդի գնահատականին:Հիմա եկել է դատական իշխանության հերթը,նկատի ունեմ,որ նաև դատական իշխանությունն է ուզում անել այնպես,ինչպես արեց գործադիրի և օրնսդրի հետ:Երևի տարբեր հանգամաքներ նկատի ունենալով այդ գործիքակազմը այլևս չի գործում: Մի կողմից փողոցի ճնշում,մյուս կողմից ի վերջո դատական համակարգը նուրբ,ավանդական համակարգ է,այդ մեթոդներով չի կարելի:
Զարմանալի է,որ երբ ՍԴ-ն դիմեց ՄԻԵԴ-ին և Վենետիկին հանձնաժողովին,ինձ թվում էր իրենք պետք է ծափահարեին,որովհետև հենց մարտի 1-ի գործով բևեռացված հասարակությունը և Նիկոլ Փաշինյանը և իր ամբողջ թիմը հայտարարում են,որ չեն վստահում ՍԴ-ին,ստացվում էր այնպես,որ եթե ՍԴ-ն որոշում ընդուներ ի օգուտ Նիկոլ Փաշինյանի և իր թիմի,բնականաբար Ռոբերտ Քոչարյանի կողմանկիցները պետք է արտահայտվեին,բացասական կարծիք հայտնեին դատարանի մասին:Եվ հակառակը՝եթե ի օգուտ Քոչարյանի որոշում ընդունվեր ,նոր իրավաքաղաքական տերմինը, որ հայտնվել է Փաշինյանի բառամթերքում,կասեր ՝վնգստացողներ են եկել ՍԴ:
Պետք է ,որ սա բավարարեր,որ ՍԴ-ն դիմել է այդ եվրոպական կառույցներին:Բևեռացված հասարության մեջ պետք է որևէ որոշում մյուս կողմի համար դառնար անընդունելի,բայց հաջորդ օրը իշխանությունը և Հայկական ժամանակը միանգամից հարձակվեցին ՍԴ-ի վրա,գավառական հայրենսիրության մի ձևակերպում կա՝դրսից տղա կանչել ,այս ձևով և մի տարամաբություն է մնում,որ նշանակում է,որ իրենք վստահ են,որ այս դատական ամբողջ գործընթացը եղել է քաղաքական հարթության վրա և վստահ են,որ և ՄԻԵԴ-ը և Վենետիկի հանձնաժողովը կարող են ոչ այն որոշումը կամ ոչ այն խորհրդատվությունը տալ,ինչը ցանկանում են լսել այսօրվա իշխանությունները:
Ոչ միայն ինձ համար,այլ մնացածի պարզ է,որ ամբողջությամբ դատական համակարգը փորձ է արվում քաղաքական շեշտադրումենրով պահել և ենթարկել ,դարձնել իր կամակարտարը:

-Վենետիկի հանձնաժողովի եզրակցությունից հետո,ասացին,որ Եվրոպան ևս կողմ է դատաիրավական համակարգի առողջացմանը,բարեփոխումներին, իրենք ասացին,որ դա իրենց համար լավ է:Եղան մարդիկ,որ ասացին՝մեզ վրա տղա են բերել,իրենք ևս Ստամբուլյան կոնվենցիայի պահով դեմել են եվրոպական կառույցներին,ի վերջո իրենք վստահո՞ւմ են այս մարմնին,թե ոչ:

-Հասարակությունը դրսից տղա բերելու խնդիր չունի, իշխանությունը երևի դրա կարիքն ունի:Մի խորամանկություն կա,հասկանալի է,որ և ՄԻԵԴ-րը և Վենետիկի հանձնաժողովը դրական եզրակացություն են տալու Ստամբուլյան կոնվենցիային:Եվրոպական կառույց է,կարծում եմ, որևէ մեկը չի կասկածում 99 տոկոսով վստահ են ,պատասխանատվությունը գցում են այդ հանձնաժողովների վրա և չեն կասկածում,որ մոտեցումը դրական կլինի,որ արդարացնեն նաև վավերացումը:Ծիծաղելի է սա,չեմ ուզում ասել՝դրսից տղա բերել,պարզապես պարզ է,որ խորամանկությամբ մանիպուլյացիա են ուզում անել:

-Կստացվի՞:

-Չի ստացվի այն առումով ,որ ի վերջ իրենք համոզված են ,որ եվրոպական կառույցները դրական եզրակացություն կտան,մանավանդ ,որ նախագահը արդեն ստորագրել է,չնայած կան երկրներ,որոնք ստորագրել են,հետո հրաժարվել: Խնդիրն այն է,որ իրենք պայմանավորվածություն ունեն,որ կոնվենցիան պետք է վավերացնեն ,և ուզում են աջ ձեռքով ձախ ականջը քորել:

-Եթե այնտեղից դրական եզրակացություն տան..

-Ինչ կարիք կա դիմելու:Ես անձամբ հանդիպել եմ Վենետիկի հանձնաժողովի ներկայացուցիչների հետ, երբ ընտրական օրենսգիրք էր ընդունվում, իրենք պետք է , իմանան մեր ընտրությունների մենթալիտետը,որովհետև իրենք դրական եզրակացություն էին տվել այն օրենսգրքին ,ինչն այսօր գործում է ,շատ պարզ ասացին՝ եղբայր,մենք խորհրդատվական կառույց ենք և նշված է,որ յուրաքանչյուր պետություն ելնելով իր առանձնահատկություններից կարող է մաս կազմել դրան ,թե ոչ:Նույնը այս դեպքում է.մեր պետությունն իր առանձնահատկություններից ելնելով պետք է անդրադառնա դրան:Ես մասնագետ չեմ ,չնայած իմ քաղաքական դիրքորոշումն է մերժել այդ կոնվենցիան,բայց շատ կարևոր է:Եթե մեր հոգեկերտվածքը այդպիսին է ,մեր ավանդական ընտանիքի կերպարը,որը կա սահմանդրության մեջ,քեզ ոչ ոք ոչինչ չի ասի,եթե ուրիշ պայմանավորվածություն չունես,որ ասես՝իմ ժողովրդի հոգեկերտվածքը սա է,իմ սահմանադրությունը սա է: Բայց ինչ-որ հարցեր կան,որ չեմ ուզում անդրադառնալ:

-Ասացիք՝մանիպուլյացիա ,կհաջողվի,և հանրությանը կասեն՝տեսեք դրական եզրակացության արժանացավ:

-Սա միայն ես չեմ ասում,հասարակությունն էլ է հասկանում ,որ մանիպուլյացիա է,իրենք դա ասելու են,բայց ինչքանով հասարակությունը դա կընդունի,որովհետև հասարակությունը հասկանում է,որ Եվրոպական կառույցները դրական եզրակացություն են տալու:

-Վստահ եմ,որ եթե հիմա ասեմ՝բա ինչու մեկ տարի առաջ այսպես եղավ,դուք կասեք ՝մանիպուլյացիան աշխատեց:

-Նման օրինակ չեք կարող բերել, իրավիճակ է փոխվել,այդ էյֆորիան բավականին նստել է և ամեն օր է պակասում,մյուս կողմից սա այնպիսի հարց է,որ չես կարող ասել:Իրենց պատգամավորներից,պաշպանողներից այնպիսի մարդիկ կային,որ մի ժամանակ առաջ կրծքով պաշտպանում էին Փաշինյանին,այսօր արդեն ընդվզում են:

-Հյուսիսային պողոտայում ստորագրահավաք են կազմակերպում, Կենտրոնի թաղապետն արգելում է,ասելով,որ այստեղ չեք կարող նման գործունեություն իրականացնել: Մամուլում հրապարկում եղավ,որ այն մարդիկ,ովքեր պայքարում են,կանչում են ԱԱԾ և ասում՝հանգիստ նստեք,սա պետք է անցնի,պատգամավորներն ասում են,որ հանրությունը դրա կարիքն ունի:

-Մեկ-մեկ էլ ժպտացեք,ժպիտ առաջացնող բաներ են,ԱԱԾ կանչում է ինչ անի,չեմ կարծում,որ դրանք այն մեխանիզմներն են,որոնցով կարող են մարդկանց վախեցնել,կամ իրենց պատգամավորներից մեկն ասել էր,որ բացառվում է,որ ես իմ կարծիքը փոխեմ,ես դեմ եմ: Սա ինձ համար փակված թեմա է ,պատկերացնում եմ,թե ինչ է լինելու,չի բացառվում ,որ վերջին պահին ետ կանգնեն:
Եթե իրենք ուսումնասիրում են,իսկ ես վստահ եմ,որ ԱԱԾ-ն պետք է ուսումնասիրի,թե ինչ է կատարվում ժողովրդի մոտ ,ինչ արձագանք ունի,կարող է իսկապես սա դառնա ինչ-որ բանի սկիզբ:

-Հնարավոր է նաև իշխանությունը վերջին պահին հրաժարվի և հանրությունը ծափահարի և ասի՝հանրային կարծքին ընդառաջ գնացինք և հրաժարվեցինք սրանից:

-Այստեղ էլ պետք է սկսեինք և այստեղ ավարտեինք:Իրենց ձեռագրի նման է,որ վերջում դա վաճառեն հասարակությանը ,որ տեսեք՝իշխանություն ենք և զգում ենք…

-Սերժ Սարգսյանն էլ էր նման կերպ վարվում,ամեն ինչ եռում էր,ինքը վերջում գնում ,ասում էր՝Տարոն ջան ,սիրուն չի ,ցանկացած իշխանությանը դա բնորոշ է:

-Որ ասում են ՝իրավիճակ է փոխվել,հավատո՞ւմ ես հա:

-Դատարանների հետ կապված հայտարարություններ եղան,թվում էր՝ դատավորները պետք է անմիջապես արձագանքեին,սակայն ՝ոչ:Ինչն է կաշկանդում,մի կողմից ասում են՝վնգստում եք,մյուս մասը,որ կաշառակերներ են ,բուդկա են սարքել,սակայն արձագանք չկա:

-Ինձ թվում է,որ դատավորների համայնքը պետք է նախ և առաջ ազատվի այդ Բարձրագուն դատական խորհրդից, դա մի փորձանք է ,դա մի մահակ է իշխանության,դատախազության ձեռքին,որով պատժելու են բոլոր այն դատավորներին,որոնք կարող են անկախ իրականացնել դատական գործընթաց:Նախ այն,որ այդ ԲԴԽ-ն չարձագանքեց,չպատասխանեց այդ վնգստալուն,կարծեմ սկզբից հայատարեց,որ հայտարարությամբ հանդես կգանք,որովհետև անհասցե բոլորի մասին էր,քանի որ այն մարդիկ,ովքեր չէին ենթարկվի ինձ և նրանց դիտում եմ վնգստացողներ:Պատասխան չեղավ,և այդ նոր նախագահը ոչ մի խոսք չասաց:Ես չեմ հավատում,որ մարդն ինքն իր արժանապատվությունը չի պաշտպանում,կարող է ուրիշի արժանապատվությունը պաշտպանել:Իրեն էր նաև ուղղված.ես զարմացա:
Ինչ է նշանակում այն,ինչ կատարվում է Դավիթ Գրիգորյանի հետ,զավեշտ է,ամոթ,այդ ԲԴԽ-ն պետք է հասկանա ,որ դատական պարազիտությամբ են զբաղված:Ստացվում է,որ դատախազը, նրան կատեգորիկ ասում է ինչ պետք է անես, նա դա է անում:Կարդացի ,թե նրան ինչ պատճառով են ուզում մեկուսացնել…

-Պարզվել է, որ նույն օրը և նույն ժամին մեկ այլ նիստերի դահլիճում դատական նիստ անցկացնելու վերաբերյալ դատավորի կողմից, դարձյալ նիստերի քարտուղարի օժանդակությամբ կազմվել է այլ դատական գործով դատական նիստի դարձյալ թղթային կեղծ արձանագրություն.նման մեղադրանքեր են:

-Դա շատ ծիծաղելի է,ավելի լավ կլիներ նարկոտիկ գցեին գրպանը գցեին,քան այս անհեթեթությունը:

-Սպասեք դեռ:

-Միգուցե ինֆորմացիա ունե՞ս:Ստացվում է,որ այդ Արմեն Դանիելյանը ,որ Քոչարյանի խափանման միջոցը փոխեց և նորից կալանավորեցին,ֆեյսբուքում հայտնվեցին 2008-ի կադրերը,երբ ինքը դատում է այսօրվա իշխանության ներկայացուցիչներին,այդ ժամանակավա ընդդիմությանը և միջնամատ են ցույց տալիս Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կոմնակիցները,գոռում են,հայհոյում Արմեն Դանիելյանին:Հիմա այս նույն Արմեն Դանիելյանը այս անգամ միջնամատ ստացավ Քոչարյանի կողմնակիցների կողմից:Եթե սա է այն դատավորը,կամ այս տեսակը պետք է դա արդարադատությաուն իրականացանի և անկախ լինի,եղբայր,թող մնա հինը:Այս կերպարը ավելի շատ իրավաքաղաքական կարիկատուրայի է նման,դատական պրակտիկայում չեմ հիշում դեպք,որ պետք է դատավորը որոշում կայացնի,խոսքի իրավունքից զրկի մեղադրվող կողմին և փաստաբանին,սա աբսուրդ է:Քանի որ գլխավոր դատախազն ասաց,որ իրենք ձգձգում են դատական ընթացքը,միանգամից հանձանարարություն ստանալով զրկեց ձայնի իրավունքից:Սա է դատավո՞րը,սա է անկախ դատավոր՞ը.ամոթ է:Սրանք իրենց ստորագրության ,մասնագիտության պատիվը ամեն օր ցեխաջրի մեջ են դնում,պետք է սրանք լինե՞ն անկախ:

-Դատավորները վաղուց կան:

- ԲԴԽ-ի թիվ մեկ խնդիրն այն է,որ ապահովի դատավորների և դատարանների անկախությունը,սա պետք է ապահովի՞ և նրանք ուզուն են,որ այս կերպարը դառնա՞ Նոր Հայաստանի կերպարը,ինչպիսին այս Արմեն Դանիելյանն է ,եղբայր,այս մասնագիտությունը իսկապես բուդկի նման մի բան է դառնում:

-Ինչո՞ւ դատավորները չարձագանքեցին:

-Իրենք տեսնում են,թե ինչ է կատարվում:Տեսանք Ալեքսանդր Ազարյան և Դավիթ Գրիգորյան,տեսան:

-Փաստաբանների խումբը հարկ եղած դպքում միանգամից համախմբվում է և հայտարարություն է տարածում:

-Թիվը կավելանա,բայց էլի կրկնեմ դա շատ վտանգավոր կառույց է,տեսան,որ այդ խորհուրդը,որ պետք է իրենց անկախությունը ապահովի, հակառակը,սա որպես գործիք օգտագործում են,որ իրենց ճիպոտահարեն:Պետք է մեկ ընդհանուր շղթայի մեջ տեսնել,վստահ եմ,որ մեկ երկու դատավորներ արդեն արտահայտվեկլ են,զգում են,որ բանը բանից դուրս է գալիս,վստահ եմ,որ այս ընթացքը շարունակվելու է և դատավորները ոտքի են կանգնելու:Դատավորները պետք է հասկանան,որ վնգստացվողներ է համարում բոլոր նրանց ,ով իրենց ճաշակին չիեն համապատասխանում:

-Իրենց հնարավորություն է տրված հարմարվել նոր իշխանությունների պահանջներին,ազդակներին :

-Ես գործընթացների մեջ զարգացում են տեսնում,ընդդիմանալու լայն դաշտ կա,մեկ տարի առաջ եզակի մարդիկ էին,որ խոսում էին,թե այս ամենը ինչի կբերի պետությանը:Վստահ եմ,որ հիմա կավելանա,չի կարող դատավորը ի վերջ չասի՝ինքը վիրավորում է ինձ իմ ընտանիքի առջև:

-Երկու դատավորի նկատմամբ եղած գործողությունների և երկրորդ նախագահի դատավարության միջև ուղիղ կապ էին տեսնում ,հենց որոշում կայացվեց,սկսեցին քննադատել,հիմա արդեն լիցենզիայից զրկելու հարցեր առաջ եկան:ՍԴ-ի նկատմամբ այս վերաբերմունքը սրանով է պայմանավորված,թե՞ մամուլում հրապարակում եղավ,որ պայմանավորվածություն կա,որ Եվորպան աչք է փակում այն բանի վրա ,թե ինչ է տեղի ունենում դատական համակարգի հետ,և իրենք այս ընթացքում կարողանում են Ստամբուլյան կոնվենցիան անցկացնել: Կա տեսակետ,որ Արցախի խնդրի հետ կապված հանրաքվե պետք է անցկացնեն,դա ի վերջ պետք է գնա ՍԴ ,ուղղակիորեն դրա հետ են կապում: Ո՞րն է պատճառը:

-Ես դավադրությունների տեսությանը չեմ հավատում ,բայց ամբողջ հարցն այն է,որ ծրագիր չկա ոչ արտաքին,ոչ ներքին քաղաքականություն չկա,քանի որ ծրագիր չկա,չգիտեն,թե ուր են գնում և տարբեր ենթադրություններ կարող են անել, նաև այդ քաղաքական բարտերը,որ Եվրոպան պետք է աչք փակի այս ամենի վրա և ստամբուլյան կոնվենցիան անցի:Ես չեմ հավատում դրան,ի վերջո հասարակապետության մեջ որոշակի հեղինակություն ունեցող կառույցներ են և ես չեմ կարծում ,որ փոքրիկ Հայստանի և առավելս ևս այսօրվա իշխանության հետ կարող են նման պայամանվորվածության գալ,որովհետև շատ ակնհյատ է:Խնդիրը ուրիշ տեղ պետք է տեսնել:Եթե իրենք ծրագիր ունենային,որևէ տրամաբանության մեջ կարող էիր տեսնել:՞Լավ ,այս պահին այդ կոնվենցայի անհարժեշտությունը կա՞ր,որ բերել եք,ձեր մեջ մի խելացի մարդ չկար ,որ ասել՝առանց այն էլ ժողովուրդը սպասելիք ունի մեր սոցիալական,տնտեսական քաղաքականության հետ կապված …

-Անփորձության հետ եք կապում,թե՞…

-Եվ անփորձությամբ և որոշակի ծրագիր կա:Նախ ամեն մի միջազգային կառույցի մաս կազմելուց ենթադրում է ֆինանսական օգնություն,սա բոլոր դեպքերի համար:Եվ չի բացառվում,որ խոսք տված լինեն,որովհետև շահագրգռվածություններ շատ կան, կցանկանան ,որ եվրոպական իրենց որոշակի արժեքները տեղավորվեն մեր ռեգիոնում և տեսնում են,որ դիմադրության իմունիտետի պակաս ունի Հայաստանը,դրսի հետ կապված իմունիտետ չունի:
Չեմ ուզում ենթադրություններ անել,գոնե ինձ համար եմ ասում՝ինչու եք այդ հարցը դնում,որը ձեր դեմ է շուռ գալու,բոլոր դեպքերում ավելի շատ հակված եմ պայամանվորվածության դաշտում տեսնել:

-Այս երկու դատավորների ճակատագիրն ինչպես կորոշվի,դիմակայություն կլինի՞:

-Երբ Հրայր Թովմասյաին պահվածքը տեսա,ես գրեցի՝կեցցես Հրայր,դու կարողացար և պրոֆեսիոնալ,և քաղաքակիրթ և տղամարդավարի ասել,որ ես ձեր ճանաչածը չեմ,որ փողոցով կարող եք ինձ քշել և դասեր տվեց:

Շարունակությունն՝այստեղ

Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի