Արա, հերիք չեղավ էդ ձեր կիսատպռատականությունը. Պարույր Հայրիկյան

Հարցազրույց    ԱԻՄ նախագահ Պարույր Հայրիկյանի հետ:/Մաս 1-ին/ -Բավականին երկար ժամանակ բացակայում էիք Հայաստանից,վերադարձաք,ասուլիս ունեցաք, կտրուկ հայտարարություններ արեցիք,թեև դա զարմանք չառաջացրեց,քանի որ բավականին խիստ եք ձեր հայտարարությունների մեջ,հատկապես վերջին գործողությունների   ,փոփոխությունների առումով, նոր շխանությունների քայլերի հետ կապված:Ի՞նչ տեղի ունեցավ կամ Պարույր Հայրիկյանի ,կամ նոր իշխանությունների հետ,որ այս կտրուկ փոփոխությունը կա,քանի որ դուք առաջիններից էիք,որ պաշտպանեցիք հեղափոխությունը և կանգնեցիք նրանքց կողքին:Ի՞նչ է տեղի ունեցել այս 7-8 ամիսների ընթացքում,որ ձեզ այդպես վրդովվեցրել է: -Չեք սխալվի,որ ասեք,ոչ թե առաջիններից մեկը ,այլ առաջինը և այն փուլում ,երբ համատարած մերժողականություն  և արհամարհանք և հումոր կար,կարգախոսները ինձ շատ էին դուր գալիս,հիմնական կարգախոսը ոչ թե ինձ համար   ,,Մերժիր Սերժինն ,, էր ,այլ ,որ երկիրը պետք է պատկանի ժողովրդին,որը բխում էր նաև Քաղաքացիական պայմանագիր անունից:Ես կարծում և հավատում էի,որ մարդիկ,ովքեր այդ կարգախոսներն օգտագործում են՝հասկանում են,թե դրանք ինչ են նշանակում,և կարծում էի ,որ այդ նպատակադրումներով առաջնորդվող Նիկոլ Փաշինյանը արժանանում է մերժողական վերաբերմունքի,նույնիսկ ինչ-որ տեղ ծաղրական:Ինձ համար դա  վիրավորական էր,քանի որ մարդը բարձր նպատակներ էր հետապնդում,չի ուզում,որ քաղաքականության մեջ իշխի սուտը,որովհետև Մերժիր Սերժին կարգախոսի հիմքում ընկած էր այն,որ Սերժ Սարգսյանը խոստացել էր՝ այլևս չի առաջադրվելու:Դրա համար իմ պարտքը համարեցի սատարել:Մարդիկ կային,որոնք ինձ ասում էին մի մոռացիր,թե Նիկոլը ինչպես է նայել քո առաջարկություններին ՝մերժողական կամ չհասկանալով,թե ինչի մասին է խոսքը:Ես էլ ասացի,որ այն սխալները ,որոնք  Նիկոլն արել է ես կրկնել չեմ պատրաստվում,հիմա ինքը լավ ,առողջ նախաձեռնությամբ է հանդես եկել,ես ամբիցաներ,հավակնություններ չունեմ,որովհետև նպատակները,որոնք այսօր դրված են մեր առջև,  լուծում են պահանջում:Դրա համար աջակցեցինք:Բայց աջակցել որևէ մեկին ,չի նշանակում աջակցել նրա համար,որ հետո նրա սխալները սկսկես փառաբանել:Այդպես կարող են անել մտավոր թերի մարդիկ,արժեքային համակարգի հետ կապ չունեցող մարդիկ :Այն պահից,երբ ես տեսա,որ Նիկոլը իր գլխավոր կարգախոսին հետամուտ չի,փորձեցի իրեն օգնել: -Ո՞ր մասով ,մերժիր Սերժին,մերժիր ՀՀԿ-ին այդ կարգախոսո՞վ չի: -Նույնիսկ մերժիր Սերժին տարբերակում հետևողական չէր,որովհետև դա չէր նշանակում մերժիր Սերժ Սարգսյանի անձին, Սերժ Սարգսյանը քեզ առաջարկություն չի արել,որ դու մերժում ես,ասում ես ես քո հետ համաձայն չեմ,չէ Սերժ Սարգսյանին մերժում ես որպես քաղաքաական գործիչ,իսկ քաղաքական գործչին մերժում  ես իր գործերով:Իսկ երբ  Սերժը իր հագով սահմանադրություն է կարել բառերը մոռացվեցին և Սերժի հագով կարված սահմանադրությունը հարմար թվաց Նիկոլին,դա ինձ զարմացրեց; -Գուցե դեռ շուտ է… -Նախ զարմացրեց…շուտ չի կարող լինել, ուրեմն հեղափոխություն բառը պետք չի օգտագործել:Երբ Արմեն Սարգսյանին կոչում էր մաֆիայի անդամ է դառնում,ոչ թե նախագահ,հետո հանգիստ շարունակեց:Ես սկսեցի նախ տագնապել,հետո որոշեցի որոշակի հարցեր անտեսել,կարևորագույնի մասին խոսել:Իրեն ուղարկեցինք քաղաքացուն երկրի տերը դարձնելու սահմանադրության նախագիծը, որը միտումնավոր կերպով,վախից  ,քանի որ վախը  բացարձակ որակ է, Գագիկ Հարությունյանը ,մյուսները քննարկել էին մեզ հետ,հայտարարել,որ դա բացառիկ մի բան է,հետո հայտարարեցին,որ այլընտրանք չկա:Նիկոլ Փաշինյանը որոշակի դժվարությունների պայմաններում չի կարողանում իրեն ճիշտ պահել ,պարտավոր են իրեն ասել: -Միանգամից մեղադրանքներ եք հնչեցնում,Նիկոլ Փաշինյանը ստախոս է, խաբում է,համաշխարհային մակարդակի ստախոս է: -Դա երկրորդ փուլն էր,երբ  Նիկոլ Փաշինյանը գնում է ինքնաոչնչացման:Դա ես չեմ այսօր  ասում, ինձնից ավելի շատ են ասում նրա սխալների մասին: -Ուրիշ բան է ,երբ դա ուրիշներն են ասում,այլ բան է ,երբ դա ասում է Պարույր Հայրիկյանը:Վստահ ,որ դուք պետք է փաստարկված խոսեք, հասարակությունը Պարույր Հայրիկյանից փաստարկված է ուզում լսել: -Երբևէ ոչ մի բան  չփաստարված չեմ խոսել: -Ի՞նչն  է ձեր մեղադրանքի հիմքում:Փաշինյանը չի գնում սահմանադրական փոփոխության ,դրա մասին է խոսք՞ը: -Մեղադրանքս և սահմանադրական փոփոխությունների չգնալու,և արտաքին քաղաքականության մասին է,և նաև բուն հեղափոխության:Հեղափոխություն,նշանակում է  երկրում արմատական փոփոխություններ կատարել, օգտագործել այդ բառը,և չանել այն ինչ մենք առաջարկեցինք դեռևս իր վարչապետ դառնալուց առաջ:Գիտեք այդ բոլորը գրավոր ենք տվել,նախագծի տեսքով, քննարկել են,քննարկումից հետո պատասխանել են,որ շատ լավ է,բայց մենք սպասում ենք,եթե պառլամենտում իրեն չընտրեն վարչապետ …Չէ,որ քո նպատակը վարչապետ լինելը չէր, ասում էիր Մերժիր Սերժին,վարչապետ դառնալու նպատակը հետո ծագեց: -Իսկ պետք է լինի վարչապետ,թիմ ընտրի,որ կարողանա աշխատել: -Դա էլ է ճանապարհ, բայց դա այն պարզունակ ճանապարհն է,որով գնում են այն բոլոր քաղաքական գործիչները՝արդարացնելու համար իրենց իշխանատենչությունը: -Արտաքին քաղաքականության մեջ ին՞չն է բացթողումը: -Նույնը արտաքին քաղաքակնության է վերաբերվում:Այն բանից հետո,երբ հայտարարում ես հեղափոխության մասին,պետք է ասես,գիտեք Սերժ Սարգսյանին մերժիր չէր նշանակում Սերժ Սարգսյան անձ ,դու մերժված ես ,այլ իր արած գործերը նաև արտաքին քաղաքականության ոլորտում: Մենք ոչ միայն մերժում ենք,այլ հարցականի տակ ենք դնում բոլոր այն պայմանագրերը ,որոնք ստորագրել և պարտադրել է իր իշխանությամբ ընդունել,այն անձը,որը եկավ և հրապարակավ հայտարարեց ,որ ինքը սխալ է:Այլապես դա հեղափոխություն չի:Այն մարդը ասաց,որ ես սխալ էի,սա ասում է,ոչ սահմանադրությունը լավն է:Սերժ Սարգսյանն ասում է ես սխալ էի: -Ասում է ես սխալ էի,Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ էր:Մենք այդպես էլ չենք իմանում, թե ինչը ի նկատր ուներ: -Դա անձնական հարաբերությունների մասին չէ,այլ գործերի,իսկ եթե գործերի մասին ենք խոսում,վերցնում ենք նախ և առաջ մեծ գործերը, որոնք էին,ԵԱՏՄ մտնելը,սահամանդրության ընդունումը,այն պայմանավորվածությունները,որոնց մեծ մասը ժառանգել է Լևոն Տեր-Պետրոսյանից և Քոչարյանից:Այդ բոլոր պայմանագրերի մասին պիտի հեղափոխական ,եթե հեղափոխական է,իշխանությունները ազդարարեին վերապահ վերաբերմունք: Այս վերջին շրջանում,Ռուսաստանը միակողմանի բարձրացնում է գազի գինը, և հայտարարում է.դա քննարկման ենթական չէ: Ձեր իրավունքն է մեր սիրելի ռուսներ,մեր լավ բարեկամներ: -Ասում էին Ռուսաստանը կարող էր վերջին 4-5 տարվա ընթացքում բարձրացնել,բայց չի բարձրացրել՝  նկատի ունենալով հայ –ռուսական հարաբերությունները: -Արդեն դարձել ենք Ռուսաստանի փաստաբանը՞: -Այդպես են բացատրում,նախկին իշխանությանները մի քանի անգամ ասել են,որ ռուսները ուղղակի գնացել են զիջման: -Նախկին իշխանությունները ասել են.մենք սխալ ենք:Վերջ:Նախկին իշխանությունների մասին  էլ չենք խոսում:Նրանց կարող ենք մոռանալ,իրենք հրապարակավ ընդունել են,որ իրենք սխալ էին:Նոր իշխանությունների մասով.Ռուսաստանը գինը փոխում էր,կարող էին չհամաձայնել,բայց այդ չհամաձայնելու համար պիտի օգտագործեիր հեղափոխական իրավիճակը,սկսեիր բանակցություններ այլընտրանքի առումով,դրանք տարբեր էին:Բացի այդ,հիմա այս քայլը.Ռուսաստանը գինը բարձրացնում է,մենք ներքին շուկայում ունենք հայ-ռուսգազարդի պայմանագիրը:Նրանք պաշտոնյաները  հրավիրվեցին, նրանց առաջ պայման դրվեց.դուք 30 տոկոսով պետք է իջեցնեք ձեր գինը,նրանք էլ եթե ասում էին չէ,եթե դուք չեք իջեցնում,մենք ազգայնացնում ենք: Դրա համար գումար է պետք,գումարի տեղը ասեմ, ՀԲ-ն պատրաստ է 1 տոկոսով տալ այդ գումարը: Դրանից հետո ներդրումների մասին ենք խոսում, ներդրողը հավես չունի գա այստեղ այս կամ այն չինովնիկի հետ կռիվ տա, իրենք պետք է բաժնետոմս:Բագրատյանը սրա մասին ավելի հանգամանալից խոսեց:Բաժնետոմս է գնում,դարձնում ես բաժնետիրական ընկերություն,և 10 տոկոսից ոչ պակաս եկամուտ ես ապահովում բաժնետերերի համար,միանգամից կաշկանդում ես,դու քայլեր պետք է անես,քայլերը այն չի որ սրան նրան պաշտոն տաս, գործ տաս,վերջում էլ պարգևավճար տաս:Հիմա չքննադատելը այս ամենը սխալ է:Բայց քննադատելուն զուգահեռ ոչնչացնելը նույնպես սխալ է,որովհետև ոչնչացնելու դեպքում կարող է լինել նույն Լևոնի իրավիճակը:1998 թվականին Լևոնը հրաժարական տվեց,բայց ինքը իշխանությունը չտվեց մեզ,մեր թիմին՝ 1996 թվականի նախագահական ընտրությունների թիմին:1996 թվականի թիմը ձևավորվել էայն բանի արդյունքում,որ ես իմ թեկնածությունը չդրեցի:Բայց 1998 թվականին Լևոնը հրաժարական տվեց և իշխանությունը տվեց իր շարքերում եղած ապիկարներին: Ովքեր ասում էին,որ ոչ մի թիզ հող չենք զիջելու:Ես չեմ կարծում,որ դա ապիկար մարդկանց թեզ էր: -Ոչ մի թիզ չզիջողները Կարսը Արդահանը զիջել են, Վիլսոնի պայմանագրով … -Այդ ոչ մի թիզ չզիջողները Արցախը,Արցախի տարածքները  ազատագրել են… -Մի փոքրացրեք Հայկական հարցը ,Արցախի քուչեք մի տարեք:Արցախը Հայկական  հարցի մի մասն է: -Բայց մենք Արցախի հարցը փոքրացնելով,հայկական հարցն ենք փոքրացնում: -Դուք եք փոքրացնում,Արցախի հարցը Հայկական հարցի մի մասն է:Մեր գերխնդիրը ցեղասպանության հետևանքների վերացումն է: -Քայլերից մեկն էլ հենց դա է: -Ձեզ մի խաբեք,Արցախը դեռ չի ազատագրվել:Նունիսկ Սերժ Սարգսյանը ,ով համարվում էր բացասական կերպար,ասում էր,որ ես այն ժամանակ կհամարեմ այդ հարցը լուծված,երբ կլինի միջազգայնորեն ճանաչված: Նրանք ,ովքեր ասում էին մի թիզ չենք զիջի,նրանք ազատ անկախ Արցախի վարչապետին Հայաստան բերելով ցույց տվեցին,որ իրենք ոչ Արցախի ինքնորոշումից են բան հասկանում,Արցախի ինքնորոշման խորհրդանիշին բերում են Հայաստան: -Լևոն Տեր-Պետրոսյանն է բերել… -Եղավ,ընդունեցիք իմ ասածը:Լևոն Տեր-Պետրոսյանը իշխանությունը տվեց նրանց,ովքեր նրա հետ գաղափարական ընկերներ չէին,Լևոնի գաղափարական ընկերները Լևոնի հետ հրաժարական տվեցին:Մի կարծեք,թե այդ հակամարտության պատճառով է Լևոն Տեր- Պետրոսյանը հրաժարական տվել,նա 1998 թվականին հրաժարական է տվել մի պատճառով.ինքը տեսավ,որ աշխարհը իրեն նախագահ չի համարում:Իսկ այդ բամբասանքները 10-րդական են:Գանք այսօրվան:Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ,երբ 1998-ին հրաժարական էր տալիս,ես իրեն մինչ այդ առաջարել եմ,որ մի պառլամենական ընտրություններ կազմակերպի,որ մինչ այդ գոնե մեկ արդար ընտրություններ թող լինի,նոր գնա ,մի լավ գործ անի:Ինքն ասաց չէ,ես հրաժարական տալ չեմ պատրաստվում,բայց տվեց:Ես վստահ չեմ նման բեռի Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստ է,դա լուրջ,ծանր բեռ է:Բայց ցանկացած բանական մարդ պետք է մտածի   ծանր իրավիճակում իր դրսևորելիք իրավիճակի մասին:Ցանկացած զորավար,որ հարձակում է նախատեսում,ինքը նախատեսում է նաև անհաջողությունների դեպքում կազմակերպված նահանջ կազմակերպել, այդ ձևով էլ ցանկացած իշխանավոր պետք է մտածի,որ ես իշխանավոր  չլինեմ  կարող եմ հիմա այնպիսի պայմաններ ստեղծել,որ իմ իշխանավոր չեղած ժամանակ երկիրս լավ պայմաններ ունենա:Այդ ճանապահրը սահմանադրությունն  է: -Որ առաջարկեց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը՞  կիսանախագահակին անցնելու համար: -Լևոն Տեր-Պետրոսայնն ին՞չ առաջարկեց,նա ո՞վ է,որ առաջարկի:Նախագիծ ենք տվել,8 ամիս առաջ,դուք ինչու եք ինձ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի անունը տալիս: -Որովհետև հենց հիմա հրապարակում դա է: -Լևոն Տեր-Պետրոսյանին իմ անունը տվե՞լ եք, որ Հայրկյանը նախագիծ է ներկայացրել: -Հյուր չի գալիս,որ գա կտամ: -Այն ժամանակ, 1991 թվականին Հայրկյանը քեզ առաջարկում էր սահմանադրություն հակադրվում էիր,վերջում ընդունեցիր, եթե դու լուրջ մարդ ես,Հայրիկյանը տվել է սահմանադրության նախագիծ,մի հատ դրա վրա ուշադրություն դարձրու, դրա նկատմաբ վերաբերմունք արտահայտի,դու առաջարկում ես կիսա ,հերիք չեղավ ձեր կիստպռատականությունը:Դե Գոլը,խմած ժամանակ,մի հատ կիսանախագահական համակարգ է ստեղծել, հակադրվելու համար Ամերիկային:Կիսանախագահական պետություն աշխարհում մի քանի հատ կա, նախագահական պետություն 70-ից ավելի,դա համապատասխանում է Մոնտեսքիոյի համակարգին:Իմ առաջարկած նախագիծը ներառում է կիսանախագահականի բոլոր լավ հատկանիշները,բացառելով վատ կողմերը,խորհրդարանականի հնարավորին լավ հատկանիշները,ժխտելով վատը, ներառում է նաև նախագահականը՝կատարելության հասցնելով նրա խորհրդարանական հատվածի ընտրական հատվածը:Հիմա փոխանակ դա քննարկենք,ես պիտի լսեմ,թե Լևոն Տեր-Պետրոսյանը առաջարկում է վերադառնալ կիսանախագահականին: -Չքննարկենք՞,չանդրադառնա՞նք: -Մենք այդ առաջարկը արել ենք մայիսին Փաշինյանին պաշտոնապես,իրենք էլ իրենց մոտ քննարկել են,այն է,որ դու հեղափոխություն ես հռչակում,այդ պահից չեղարկում ես Սերժ Սարգսյանի գործող սահմանադրությունը,ավտոմատ անցնում են նախորդ կիսանախագահակաին և դրա հիմա վրա գալիս ենք առաջ:Այլ ոչ թե նորից հանրաքվե անենք: -Այսինքն հիմա Նիկոլ Փաշինյանը կարո՞ղ է հրաժարվել այդ սուպերվարչապետական համակարգից: -Սուպերվարչապետական կոչում են,բայց սա խորհրդարանական խուժան համակարգ է ,իսկ ցանկացած խուժան համակարգ հասցում է սուպեր վարչապետական ,սուպերնախագահականի:Հեղափոխոթյունը ենթադրել էր տալիս,որ մենք չենք ընդունում: -Ի՞նչ եք կարծում ,ինչո՞ւ չի գնում Փաշինյանը դրան: -Ինչու կարծեմ,ինքը ասում է,կկարծեմ այն ժամանակ ,որ չասի:Ինքը ասում է՝ սա էլ փորձենք :Այ տղա,այ սիրելի բարեկամ,դու ասել ես,որ սա Սերժի հագով է կարված ,Սերժն ասաց ես սխալ էի գնաց,ինչու ես պահում դա,չէ,որ դու հեղափոխությու ես ազդարարել,հեղափոխական կանոններվ ազդարարվում է  ՝հրաժարական տված  մարդու  ստեղծած բացասական բաները բացառում ենք : Դրա համար ես քննադտում էի:Ես այս երկու օրը արդեն իրենց խղճում եմ,իրենք պատրաստ չեն, այն տարրական համբերությունը չունեն,որ ասեն,մենք լրիվ պատրաստ չէինք:Այդ 10 տոկոսով թանկացրել է ռուսական գազը ,այս խեղճ ժողվրդին բացի այդ 10 տոկոս թանկացումը,մի հատ էլ կոմունալ վճարումների լրացուցիչ հաշվարկներ է արված մի քանի անգամ ավելացված է,այս ամիս ամբողջ հայ ժողովուրդը գժված է,թե այս ի՞նչ վիճակ է:Ով պետք է պաշտպանի,Նիկոլ Փաշինյան, դու պիտի անես  ,պատրաստ չէր այս բեռին:Հիմա եթե պատրաստ չես,շրջապատում կան մարդիկ,քո այդ սկսնակները չպետք է անե՞ն չէ: Շարունակությունն՝այստեղ Հարցազրույցը՝Նաիրա Բաղդասարյանի