1980թ.-ի հուլիսի 26-ին Մոսկվայի օլիմպիական խաղերի ժամանակ 24-ամյա Յուրի Վարդանյանը ցնցեց ամբողջ աշխարհը: Նա դարձավ առաջին միջին քաշային մարզիկը, ով կարողացավ երկամարտում ցույց տալ ֆենոմենալ 400 կգ արդյունքը` միաժամանակ սահմանելով 5 նոր համաշխարհային ռեկորդ: Այդ ելույթը դարձավ ամբողջ օլիմպիական խաղերի զարդը:
ArmFootball.com-ը ներկայացնում է Լևոն Չախմախչյանի «Օլիմպիական ակնթարթներ» գրքից մի հատված, որտեղ պատմվում է այդ անմոռանալի նվաճման մասին:
«Երեկոյի բոլոր 5000 տոմսերը արդեն վաղուց սպառված էին: Երեկո, որը դարձավ Յուրի Վարդանյանի իսկական բենեֆիսը: Ոչ ամբողջ երկուսուկես ժամվա ընթացքում նա ռեկորդների ու մեդալների ամենահարուստ ավարներից մեկը հավաքեց «Իզմայլովո» մարզահամալիրի հարթակի վրա, որտեղ մրցում էին միջին քաշային կարգի ծանրամարտիկները: Լեննականցի դյուցազունը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ զուր չի համարվում աշխարհի լավագույն ծանրամարտիկը:
Իր անմոռանալի ու հիանալի ելույթի օրը նա հինգ համաշխարհային ռեկորդ գրանցեց: Իսկապես ֆանտաստիկ են նաև 22-րդ օլիմպիական խաղերում Վարդանյանի ցույց տված արդյունքները. պոկումը` 177,5 կգ, հրումը` 225,5 կգ, երկամարտում` 400 կգ:
- Յուրիի այս ամենակարևոր հաղթանակը կարելի է անվանել մտքի և ուժի հանդիսություն,- ասաց Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիայի նախագահ Գոթֆրիդ Շեդլը:- Մոլորակի համար մեկ դյուցազունը համոզիչ կերպով առաջ անցավ բոլոր մրցակիցներից, այդ թվում` իր հիմնական մրցակից Բլագոե Բլագոևից, որին հաղթեց 27,5 կգ-ով:
… Միջին քաշային 11 մարզիկներ, ներկայանալով հանդիսականներին, վերադարձան մարզումային դահլիճ: Ամրոց, որը սրբորեն պաշտպանվում է կողմնակի անձանցից: Մարզումային ծանրաձողին առաջինը մոտեցավ Բլագոևը: Նա մի քանի անգամ բարձրացրեց հարյուր կիլոգրամանոց ծանրաձողը ու նստեց հանգստանալու; Մի քանի րոպե անց Վարդանյանն էլ «խաղաց» նույն քաշի հետ ու, որպեսզի չսառեցնի մկանները, տրիկոյի վրայից մարզազգեստ հագավ: Բուլղար ծանրամարտիկների մարզիչ Իվան Աբաջիևը անընդհատ սրբում էր իր սանի բարեհամբույր դեմքը, ուսերը ու կուրծքը: Վարդանյանը դեռ չոր է: Նա շնչում է արագ ու խորը. երևում է, որ «շարժիչն» արդեն ամբողջ ուժով աշխատում է: Իսկ հիմնական հարթակի վրա պայքարն արդեն բորբոքվել էր ամբողջ ուժով: Երեք մասնակիցները` Դուշան Պոլիանչիկը (Չեխոսլովակիա), Դիմիտրու Պետրեն (Ռումինիա) ու Պավել Ռուբլևսկին (Լեհաստան) ավարտեցին պոկումը 160 կգ արդյունքով: Միայն դրանից հետո, կարծես նախապես պայմանավորվածությամբ, մեկնարկեցին առաջատարները` միևնույն քաշից` 165 կգ: Առաջինը ծանրաձողը բարձրացրեց Վարդանյանը: Հետո նույն քաշը ենթարկվեց նաև Բլագոևին:
Հաջորդ հաշվարկային քաշը 170 կգ-ն էր: Սակայն Վարդանյանը բաց է թողնում այն: Ծանրաձողին մոտենում է Բլագոևը ու հեշտությամբ բարձրացնում է այն: Բոլորը սպասում են, թե ինչ պատասխան կտա Յուրին: Նա պատվիրում է 172,5 կգ: Ու հեշտությամբ պահում է այն գլխավերևում:
Երրորդ մոտեցում: Բուլղարացին բարձրացնում է 175 կգ, իսկ մեր մարզիչները պատվիրում են 177,5 կգ` ռեկորդային քաշ: Պոկումում ոչ մի միջին քաշային նման քաշ չի բարձրացրել: Հայ մարզիկն առանց որևէ խոչընդոտի հաղթահարեց քաշը: Կա հաղթանակ առաջին վարժությունում` պոկումում:
Հրում: Բլագոևը բարձրացնում է 192,5, հետո 197,5 կգ: Հետագայում նա բաց է թողնում քաշերը ու չի մոտենում ծանրաձողին: Արդյունքում բուլղարացին հավաքում է 372,5 կգ: Իսկ Վարդանյանը սկզբի համար պատվիրում է 205 կգ: Տրիբունաներում աղմուկ բարձրացավ: Յուրին բավականին հեշտությամբ բարձրացրեց կարծես քաշը կորցրած ծանրաձողը: Եվ տեխնիկապես ինչպիսի~ հիասքանչ հրում: Հաղթանա~կ: Համոզիչ, փայլուն: Օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալը նվաճված է: Բայց ևս երկու մոտեցում է մնացել: 215,5 կգ. սա համաշխարհային նոր ռեկորդ է: Մարզիկը մոտենում է ծանրաձողին: Իսկ հարթակի կողքը քարացել են մարզիչները: Տեսնում եմ, թե ինչպես են շարժվում Սերգեյ Վարդանյանի ուսերը, Ռաֆիկ Հարությունյանի մկանները: Յուրին մի թեթև հետ է գցում գլուխը, կենտրոնանում է: Հետո հստակորեն վերցնում է ծանրաձողը կրծքին ու նույն հստակությամբ հրում է այն վերև: Ի~նչ էր կատարվում մարզահամալիրում այդ պահին, դժվար է նկարագրել: Ծանրամարտի սիրահարները կանգնած ծափահարում էին տաղանդավոր մարզիկի հաջողությանը: Սակայն Յուրին չէր բավարարվում դրանով: Նրան ևս մեկ ռեկորդ էր պետք նաև երկամարտում, որպեսզի դառնա աշխարհում առաջին միջին քաշայինը, ով կկարողանա ցույց տալ երկամարտի ֆենոմենալ 400 կգ արդյունքը: Իսկ դրա համար անհրաժեշտ է հրել 225,5 կգ : Քանի դեռ մարզիկը պատրաստվում էր դուրս գալ հարթակ, ես մտովի տեղափոխվեցի Լենինական, «Լոկոմոտիվ» մարզասրահ, որտեղ Յուրին անցկացնում է իր մարզումները: Այդ րոպեներին ես հիշեցի, որ 1979թ.-ի նոյեմբերին նրան ենթարկվեց 225 կգ ծանրաձողը: Ես բախտ ունեցա այդ ժամանակ ներկա գտնվել այդ մարզմանը:
Լռություն… Դյուցազունը աննակտ դուրս է գալիս հարթակ: Երկար կանգնում է ծանրաձողի առջև, նայում է դահլիճի մութ խորքերը: Յուրին ինչպես երբևիցե հավաքված է: Նշանակում է` հրումը կստացվի: Ծանրաձողը կտրուկ կերպով սլանում է վերև, իջնում մարզիկի կրծքին: Հետո ծանրաձողը գնաց առաջ, կողք, և ինչպիսի ուժ պետք է ունենալ, որպեսզի սանձել այն: Ռեկորդային քաշը գրանցված է: Երջանիկ մարզիկը միանգամից հայտնվում է իր հորեղբոր ու մարզչի գրկում: Արժանին մատուցելով մարզիկին` ուզում եմ շնորհակալական խոսքեր ասել ԽՍՀՄ վաստակավոր մարզիչ Սերգեյ Հարությունի Վարդանյանին:
Երկամարտի արդյունքում վաստակելով 400 կգ, Յուրի Վարդանյանը 35 կգ-ով գերազանցեց օլիմպիական ռեկորդն ու 10 կգ-ով` համաշխարհայինը:
Ծափահարություններն ու բացականչությունները դեռ երկար ժամանակ չէին դադարում: Ձիգ, սևահեր մարզիկը, ենթարկվելով տրիբունաների կանչին, նորից ու նորից գալիս էր լուսավոր հարթակ ու ողջունելով` ձեռքերը վերև էր բարձրացնում:
- Յուրի Վարդանյանը մարզական սխրանք գործեց,- ասում է ԽՍՀՄ վաստակավոր մարզիչ Ալեքսեյ Մեդվեդևը:- Նա միջին քաշայիններից առաջինն էր, ով երկամարտում այնպիսի արդյունք գրանցեց, որը մինչև վերջերս ցույց էին տալիս գերծանր քաշայինները: Այսպիսով, Յուրին միջին քաշայինների համար բացեց բաղձալի «400-ի ակումբը»:
- Ես հիացած եմ այս տաղանդավոր մարզիկի արդյունքներով: Երբեք չէի կարող ենթադրել, որ միջին քաշայինները երբևիցե կարող են 400 կգ բարձրացնել,- սրանք օլիմպիական չեմպիոն Ռաֆայել Չիմիշկյանի խոսքերն են:
- Վարդանյանը իմ սիրած մարզիկն է,- ասում է ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիայի գլխավոր քարտուղար Տամաշ Այանը (ներկա պահին` ծանրամարտի Հայաստանի ֆեդերացիայի նախագահ - ArmFootball.com):- Երբ նա դուրս է գալիս հարթակ, ես միշտ ռեկորդներ եմ սպասում: Սակայն, անկեղծ ասեմ, չէի մտածում, որ այսօր միջին քաշայինը կարող է 400 կգ բարձրացնել: Սա ֆենոմենալ է: Վարդանյանի համար սահմաններ չկան:
Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիայի նախագահ Շեդլը մտավ մարզումային դահլիճ ու առաջիններից մեկն էր, ով շնորհավորեց 24-ամյա մարզիկին փառահեղ նվաճման համար: Նա գրկեց ու համբուրեց Յուրիին: Նախագահը երբեք այսպես հուզված ու մանկան պես երջանիկ չէր եղել: Այդ մասին հենց ինքը խոստովանեց մամլո ասուլիսի ժամանակ:
- Օլիմպիական չեմպիոններից ես կառանձնացնեի Յուրի Վարդանյանին,- նշեց նա:- Նա ոչ միայն ուժեղ, այլև ներդաշնակորեն զարգացած մարդու օրինակ է: Նրա արդյունքները մարդկային երազանքների սահմանն են: Մի քանի տարի առաջ համակարգիչը կանխագուշակեց, որ միջին քաշային կարգում կարելի է միայն 217,5 կգ հաղթահարել: Իսկ մենք ականատես եղանք այն բանին, թե ինչպես Յուրին 222,5 կգ բարձրացրեց: Այսինքն` մեր էլեկտրոնային ընկերոջ կանխագուշակումից 5 կգ ավել: Կարծում եմ` «երկաթե խաղի» այս վիրտուոզը դեռ շատ բաների կհասնի:
Հետո Յուրին ինքնագրեր էր բաժանում, ժպտում էր: Երկու օր է ոչ մեկի ինքնագիր չէր տվել: Հիմա` ինչքան ուզես:
Ինչպես ընդունված է Օլիմպիադայում, մրցանակների հանձնումից հետո անմիջապես սկսվում է մամլո ասուլիս, որին հրավիրված է լինում նաև չեմպիոնը: Ահա հարց ու պատասխաններից մի քանիսը:
- Ի՞նչ ցանկությամբ էիք հանդես գալիս մրցաշարում, և ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիք:
- Մարտավարությունը հասարակ էր` հաղթել ոսկե մեդալը, իսկ հետո փորձել գրոհել ռեկորդները: Այն, ինչպես տեսնում եք արդարացրեց իրեն:
- Ինչպե՞ս եք պատրաստվում ելույթներին:
- Յուրաքանչյուր մարզիկ իր մեթոդներն ունի, որոնք օգնում են նրան շեղել մտքերը առաջիկա մրցումներից: Երեկ ու այսօր փորձում էի հիշել ամենահաճելի, ամենաթանկ բաները: Հիշեցի հորս ու մորս, հարազատներիս ու ընկերներիս: Մտածում էի միայն հաղթանակի մասին: Չէ որ այսօր քրոջս ծննդյան տարեդարձն է: Իսկ իմ հաղթանակը Օլիմպիադայում նրա համար լավագույն նվերն է:
Մոսկվայում Յուրին մեկ պարգև էլ նվաճեց: Նա չորրորդ անգամ դարձավ աշխարհի չեմպիոն: Օլիմպիական խաղերում ծանրամարտիկները միաժամանակ խաղարկում են նաև աշխարհի չեմպիոնի կոչումը:
Իսկ ահա ինչ է ասել Յուրի Վարդանյանը «Советский спорт»-ին տված հարցազրույցում օլիմպիական հարթակում տարած հաղթանակից մեկ օր հետո:
- Ինձ համար շատ հաճելի է, որ ուրախացրի նրանց, ովքեր աջակցում էին ինձ: Հատկապես ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել այն մարդկանց, ովքեր անկեղծ են եղել ինձ հետ: Կյանքում ամեն ինչ էլ լինում է: Ինձ մոտ էլ միշտ չէ, որ ստացվել է իրագործել մտածածս: Շատ էի ցավում, պատահում էր, նույնիսկ հաղթանակներից հետո: Որովհետև զգում էի. այն չեմ ինչ ես կայի և ուզում եմ լինել մեծ հարթակի վրա:
Ինձ, իհարկե, շնորհավորում էին, սակայն կային մասնագետներ, ովքեր, խոսելով ինձ հետ առանձին, հիշեցնում էին, որ ծանրաձողը կատակներ չի սիրում: Անկեղծ ասած, դառնալով ավելի ուժեղ, ես ինքս, չնկատելով դա, կորցնում էի ինձ հատուկ պոկումի և հրման տեխնիկան: Սկսել էի ծանրաձողը բարձրացնել ոչ այնքան գեղեցիկ, որքան պատանեկան տարիքում: Այսինքն` ոչ այնքան ճիշտ: Ու ավագ ընկերներս, անհանգստացած իմ ելույթների անկայունությամբ, կոչ էին անում, որ մնամ հավատարիմ իմ էությանը: Ասում էին. «Հիշիʹր, թե ինչպես էիր առաջ հանդես գալիս մրցումներին, ու դու հավասարը չես ունենա օլիմպիական խաղերում»:
Ես, ինչպես հայտնի, է օլիմպիական փորձ չունեի: Սակայն հավաքականի ընկերներս ունեին, ու ես շնորհակալ եմ նրանց տված գիտելիքների համար: Մեր մարզաձևում հեշտ է սայթաքել, եթե հաշվի չառնես մանրուքները: Քիչ չեն աշխարհի չեմպիոնները, ովքեր այդպես էլ չհաղթեցին օլիմպիական խաղերում նախապատրաստության ժամանակ թույլ տված ցավալի վրիպումների պատճառով: Ես կարողացա խուսափել դրանից, որովհետև ժամանակին հասկացա, թե ինչքան կարևոր է հավատարիմ մնալ սեփական էությանը:
Ի՞նչ էի մտածում ծանրաձողին մոտենալիս: Միայն այն մասին, որ այն գեղեցիկ ձևով բարձրացնեմ: Խոստովանեմ` պատրաստվում էի երկամարտում 400 կգ արդյունք ցույց տալ: Դա իմ երազանքն էր: Ու ես երջանիկ եմ, որ այն կատարվեց: Կփորձեմ չբավարարվել ձեռք բերածով: Ուզում եմ մասնակցել մյուս խաղերին, բայց արդեն ինձ համար նոր` 90 կգ քաշային կարգում: Հավատում եմ, կլինեն թեʹ հաղթանակներ, թեʹ ռեկորդներ: Սակայն Մոսկվայի Օլիմպիադան ինձ համար անմոռանալի կլինի: Դրանից առաջ էլ բազմաթիվ ծանրամարտիկ ընկերներ ունեի տարբեր երկրներից: Հիմա նրանք մի քանի անգամ ավելացան: Թերևս, դա այս խաղերի ամենաթանկ ձեռքբերումն է»:
Հ.Գ. Նույն օրը` 1980թ.-ի հուլիսի 26-ին օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիրներ դարձան սուսերամարտիկ Աշոտ Կարագյանն ու ջրացատկորդուհի Սիրվարդ Էմիրզյանը: Դե, իսկ Յուրի Վարդանյանը օլիմպիական խաղերում այլևս չհաղթեց, քանի որ 1984թ.-ին ԽՍՀՄ բոյկոտեց Լոս Անջելեսի խաղերը և ոչ մի մարզիկ չուղարկեց: Նույն թվականին տեղի ունեցած «Дружба-84» անվանումը կրող մրցաշարում Վարդանյանը ևս 5 համաշխարհային ռեկորդ սահմանեց ու ցույց տվեց երկամարտի 405կգ արդյունքը, ինչը 50 կգ-ով ավել էր Լոս Անջելեսում չեմպիոն դարձած մարզիկի արդյունքից…
Սեպտեմբերի 17-ին՝ ժամը 14։30-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Խաչիկ Մանուկյանը
Սեպտեմբերի 17-ին՝ ժամը 12։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Երվանդ Բոզոյանը
Սեպտեմբերի 17-ին՝ ժամը 11։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Էդգար Էլբակյանը
Սեպտեմբերի 17-ին՝ ժամը 10։15-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Տիգրան Չոբանյանը
Սեպտեմբերի 16-ին՝ ժամը 13։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Նաիրա Զոհրաբյանը
Սեպտեմբերի 16-ին՝ ժամը 12։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Հայկ Նահապետյան
Սեպտեմբերի 16-ին՝ ժամը 11։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Կարինե Նալչաջյանը
Սեպտեմբերի 15-ին՝ ժամը 16։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Սեյրան Չիլինգարյանը
Սեպտեմբերի 15-ին՝ ժամը 15։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Աշոտ Անդրեասյանը
Սեպտեմբերի 15-ին՝ ժամը 13։00-ին, Հայելի ակումբի հյուրն է Անաստաս Իսրայելյանը
Հետևեք մեզ Viber-ում
